EŞİK, Kahramanamaraş merkezli yaşanan zelzelelerin akabinde “Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Bakış Açısından Geleceğe Notlar” isimli raporunu yayınladı. TTB ile hazırlanan rapora nazaran; 6 Şubat sarsıntılarından etkilenen vilayetlerde toplam 175 bin 278 hamile bulunuyor.
TTB Merkez Kurulu üyesi Dr. Adalet Çıbık, konuya ait şu değerlendirmeyi yaptı:
“Şu anda bölgedeki kayıtlarla ilgili ıstırap var. Bilhassa dört vilayet Hatay, Kahramanmaraş, Malatya ve Adıyaman’da çok fazla kamu kurumu yıkıldı. Aile sıhhati merkezleri ve hastaneler de bunun içinde. O yüzden hamile bayanların kaydı tutulamıyor. Bölgeden de dayanılmaz bir göç var. Hepimizin bildiği üzere Türkiye’nin değişik vilayetlerine göçler oldu. Kalıcı ve süreksiz yerleşimler oldu. Bu yüzen sayıları net olarak maalesef biz de bilmiyoruz.”
Depremin olduğu bölgede hamilelerin erken doğum riski olduğunu tabir eden Çıbık, “Şartlardan ötürü ve gerekli kuralların sağlanmamasından ötürü otomobilde ve sıhhatsiz ortamlarda doğumlar gerçekleşti. Barınma, beslenme sıkıntıları çözülemedi” dedi.
Aşılama hizmetlerinde sorun var
Aşılama hizmetlerindeki aksamaya dikkat çeken Çıbık, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Gebelerde yaptığımız aşılama hizmetlerinde, tetanoz aşılamasında zelzeleden evvel de zati sorun vardı. Bölgede de sorun yaşandı. Sarsıntının birinci vakitlerinde daha çok yaşandı. Biz bunları ilettik. Yapılması gerekenleri de raporlarımızda ilettik. Bunlarla ilgili de eforlar, çalışmalar devam ediyor. Değerli bir sorun.
Bulaşıcı hastalık noktasında bit ve uyuz ile ilgili barınma ve pak su sorunu tesirli. Bunların sağlanamadığını başından beri söylüyoruz. Doğal ki bundan bayanlar da etkileniyor. Bakım hizmetleri genelde bayanların üstünde kaldığı için bayanların problemlerle yüzleşmesi daha fazla oluyor. Pak çamaşıra ve suya ulaşmadaki sorun nedeniyle; vajinit, idrar yolları enfeksiyonları üzere ıstıraplar fazla olabiliyor. Vajinal kaşıntılar oldu. Bunlarla ilgili alandaki tespitlerimiz yaptık. “
‘Sağlık riskiyle karşı karşıyalar’
Eşitlik için Bayan Platformu’ndan (EŞİK) Özgül Kaptan ise EŞİK tarafından yayınlanan 6 Şubat 2023 raporunda yer alan “Gebelik takibi yapıl(a)mıyor” başlığı kapsamında şunları söyledi:
“Eşitlik için Bayan Platformu (EŞİK) olarak biz daha çok sarsıntının sonuçlarını izlemeye çalıştık. Bayanlar açısından sürecin nasıl yaşandığını, toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin genel olarak nasıl sonuçlandığını ve bayanların zelzelesi nasıl yaşadığını örneklemeye çalıştık. Bunun için alandan direkt müşahedeler ileten arkadaşlarımız, bileşenlerimiz var lakin bütün kaynakları incelemeye, görmeye çalıştık. Olabildiği kadar natürel çok boyutlu bir sıkıntı. Bayan sıhhati, üreme sıhhati birinci başta etkilenen bahislerden biri.
Depremden evvel gebe olan bayanların düşük yaptığı, pek çok bayanın erken regl olduğu ve hijyen kaideleri zorlaştığında öbür sıhhat riskleriyle karşı karşıya olduklarını göstermeye çalıştık raporumuzda. Bölgede çalışan ve afet şartlarında, inanılmaz şartlarda, sıhhat konusunu yakından izleyen çok tecrübeli bir örgüt olarak Türk Tabipleri Birliği (TTB) Bayan Hekimlik Kolu. Onların tecrübelerinden faydalandık. Göstermeye çalıştık. Burada temel sıkıntı; bayanların genel olarak şartlarının zorlaşması, bakım yükünün ağırlaşması, çocuklarının yaşı da durumu değiştirmiyor.
Tabii ki bebek bakımında durum değişiyor lakin çocuğu olan bayanlar yardım noktalarına çocuklarını bırakıp gidemiyor ve yardımlara erişemiyorlar. Bu faktörleri evvelce bilip buna nazaran mobilize etmek gerekiyor. Bu sarsıntıda hiçbir şey yönetilmediği için bunu da bir gereksiz ayrıntı üzere algılayacak olanların varlığını biliyoruz. O yüzden de belgelendirmek istedik.”